نگاهی به مذاکرات تهران-ریاض در راستای افزایش امنیت منطقه

به گزارش شهرآرانیوز؛ در چند دهه گذشته، اغلب رابطه‌ای پرفراز و نشیب میان جمهوری اسلامی و عربستان سعودی وجود داشته و این فراز ونشیب‌ها بر کل خاورمیانه سایه افکنده است.

وابط ایران و عربستان به سه عامل هویت، قدرت و امنیت وابسته است. در سال‌های اخیر، اختلاف بر سر مسائل منطقه‌ای مانند سوریه، عراق و یمن و همچنین فاجعه مرگ زائران کعبه در منا از جمله دلایل تنش در روابط ایران و عربستان بوده است.

ایران بار‌ها مقامات عربستان را به گفتگو دعوت کرده، اما این کشور از این موضوع استقبال نکرده است.

به نظر می‌رسد چند عامل باعث تغییر نگرش مقامات سعودی به جمهوری اسلامی شده است؛ تداوم گرفتاری ریاض در منطقه به ویژه در جنگ یمن، تغییر رویکرد کلی دولت آمریکا با روی کار آمدن بایدن درباره مسائل منطقه‌ای و همچنین قوت یافتن احتمال دستیابی به توافق میان ایران و غرب در موضوع احیای برجام از آن جمله اند.

رویکرد دولت سیزدهم چگونه است؟

دولت سیزدهم از همان ابتدای آغاز به کار خود اعلام کرد که گسترش روابط با همسایگان در اولویت‌های دولت است. در همین راستا، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، در پایان سفر اخیرش به بیروت در یک کنفرانس خبری درباره گفتگو‌های ایران و عربستان سعودی گفت: گفتگو‌های ایران و سعودی در مسیر درست خود قرار دارد. ما نیازمند همکاری و رایزنی‌های بیشتر هستیم تا برای اجرای توافقاتی که تا این مرحله رسیده ایم، اقدام کنیم. به نتیجه رسیدن این گفتگو‌ها به نفع دو طرف و منطقه است. ما مذاکرات موجود بین دو کشور را سازنده می‌دانیم و امیدواریم به نتایج مناسبی برای دو طرف برسد.

ایران و عربستان، کشور‌های مهمی در منطقه هستند؛ نقش دو کشور در کمک به توسعه و امنیت پایدار در منطقه، مهم است. ایران به نقش سازنده خود در منطقه ادامه می‌دهد. روز گذشته نیز سعید خطیب زاده، سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان، درباره گفتگو‌های صورت گرفته بین ایران و عربستان گفت: چهار دور مذاکره با عربستان در بغداد انجام شده است و آخرین دور، زمانی انجام شد که ما در نیویورک بودیم.

تماس‌ها و دریافت پیام‌ها بین دو کشور بدون انقطاع ادامه دارد. این رایزنی‌ها بیشترین تمرکز درباره موضوعات دوجانبه و منطقه‌ای و حوزه خلیج فارس بوده است.

از سوی دیگر، فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان، در آخرین اظهار نظرش درباره مذاکرات این کشور با ایران گفت: این مذاکرات هنوز در مرحله اکتشافی است و امیدواریم که زمینه را برای حل مسائل بین دو طرف ایجاد کند. به دنبال راهی برای دستیابی به حل وفصل مسائل بین دو طرف هستیم.

استقبال کشور‌های منطقه از مذاکرات تهران-ریاض

فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه، در گفتگو با روزنامه «الوطن» درباره گفتگو‌های ایرانی-سعودی گفت: ما از هر گفت وگوی عربی با ایران حمایت می‌کنیم. ما می‌شنویم که مقامات ایران تمایل صادقانه برای برگزاری گفتگو‌های حقیقی و مفید با کشور‌های عربی دارند. بر این باوریم که دشمن اصلی سوریه و کشور‌های عربی و ایران، رژیم صهیونیستی است. ما نباید از هدف اساسی دور شویم و زمانی که خللی در این روابط می‌بینیم، سوریه قادر است که با همه طرف‌ها تعامل و اختلافات را برطرف کند. دمشق از گفتگو‌های ایران و کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس و هر کشور عربی دیگر که خواستار روابط خوب با ایران است، حمایت می‌کند.

مصالحه و افزایش ثبات و امنیت در منطقه

شبکه چینی «سی جی تی ان» در گزارشی درباره اهمیت بهبود روابط تهران-ریاض نوشت: «اگر دو کشور همسایه ایران و عربستان، به گذار به منطقه‌ای که برای همگان باثبات بماند، امیدی دارند، زمان آن رسیده است که بر گفتمان و آنچه واقعا به شیوه‌ای عقلانی و واقع گرایانه تحقق آن امکان پذیر باشد، متمرکز شوند. همچنین دو طرف نیازمند اقداماتی از سر حسن نیت به منظور از بین بردن بی اعتمادی حاکم میان یکدیگر هستند.»

در ادامه این گزارش آمده است: «ایران و عربستان سعودی در زمینه مناقشه‌های یمن و سوریه درمقابل یکدیگر قرار دارند. این موضوع ادامه مذاکرات را به نفع این دو کشور جنگ زده می‌کند. در بهترین حالت، این گام رو به جلو دیپلماتیک، ممکن است الگویی برای دیگر کشور‌هایی باشد که در آرزوی خروج از وضعیت ورشکسته‌ای هستند که غرب بر آن‌ها اعمال کرده است.»

این شبکه چینی علاوه بر این مطرح می‌کند: «بنابراین جای تعجب ندارد که دولت جدید ایران تحت ریاست جمهوری سیدابراهیم رئیسی، دیپلماسی منطقه‌ای را درباره دیگر مسائل مانند حل و فصل مناقشه هسته‌ای با آمریکا در اولویت قرار می‌دهد. تهران عجله‌ای برای احیای توافق هسته‌ای ندارد، بلکه روی سیاست خارجی اش در منطقه متمرکز است.»

این شبکه می‌افزاید: «مذاکرات میان ایران و عربستان سعودی می‌تواند از طریق ایجاد گفتمان با حامیان اصلی شبه نظامیان حوثی، به حل کردن بحران یمن کمک کند. برای ایران هم روابط خوب با ریاض موجب عادی سازی روابط با کشور‌های عربی و هموار کردن مسیر دور زدن تحریم‌های آمریکا می‌شود. به همان اندازه هم حمایت کشور‌های عربی، نقش مهمی در پایان دادن به درگیری سوریه خواهد داشت.»